De toetsing getoetst: NRGD en Cito werken aan transparant beoordelingsproces
Vanaf zijn ontstaan bouwt het onafhankelijke, bij wet ingestelde NRGD aan het register van gerechtelijke deskundigen. Het NRGD maakt en beheert dat register voor de strafrechtketen. Het register breidt zich gestaag uit met steeds meer deskundigheidsgebieden van DNA tot pathologie en handschrift tot digitaal onderzoek. Het NRGD werkt continue aan de verdere verbetering van de kwaliteit van de processen die bij zo’n beoordeling komen kijken. Een belangrijk onderdeel daarbij is inzichtelijk maken hoe de toetsing verloopt en lange welke weg een kwalitatief eindoordeel tot stand komt.
NRGD-directeur Michel Smithuis: ’Het NRGD beoordeelt professionals. Ons oordeel kan voor de individuele deskundige grote gevolgen hebben; zakelijk, maar ook persoonlijk. Wanneer je werk als kwalitatief onvoldoende wordt beoordeeld, kan dat hard aankomen. Wij zijn ons dat zeer bewust. Daarom werken we met grote zorgvuldigheid. Daar hoort ook bij dat we het beoordelingsproces zo inzichtelijk mogelijk willen maken. Dat doen we steeds opnieuw, want wat vijf jaar geleden goed was, hoeft dat nu niet meer te zijn, of kan nog beter.’
Een goed voorbeeld is het advies-beoordelingsformulier (ABF) uit 2019, dat beschrijft op welke concrete punten het werk van deskundigen wordt getoetst. Beleidsmedewerker Els de Jong (NRGD): ‘De kern van onze toetsing ligt bij de kwalitatieve beoordeling van de rapporten die een deskundige inzendt met zijn aanvraag. Dat is de inbreng van een deskundige in een strafzaak. We bekijken alle rapporten grondig en integraal, met een scherp oog voor wat er opvalt in de afzonderlijke rapportages. Aan een standaardmodel of afvinklijst hebben we niet zo veel.’
Cito Zakelijk
Hoe maak je zo’n maatwerkproces transparant? Het NRGD zocht naar nieuwe wegen om de kwalitatieve beoordeling inzichtelijk en vergelijkbaar te maken en vroeg het Arnhemse Cito, bekend van de Cito-toets en de centrale eindexamens, om advies. Kimberley Lek, onderwijskundig onderzoeker Citolab, en Willem-Jan van Gendt, Business Consultant bij Cito Zakelijk, waren betrokken bij het ondersteunen van het NRGD in dit project.
Willem-Jan: ‘Het NRGD maakt werk van kwaliteitsverbetering. Cito Zakelijk heeft in samenwerking met het NRGD gekeken naar de procedures en protocollen en deze getoetst aan recente wetenschappelijke literatuur.’ We hebben naar het hele proces van beoordeling vanaf de aanmelding gekeken. ‘De samenwerking resulteert onder andere in een begeleidingstraject om tot een beoordelingsinstrument te komen dat de transparantie van de toetsing verder vergroot. Trainingen en hands-on sessies worden ingezet om dit instrument vorm te geven’
Weging
En hoe gaat het onderzoek in zijn werk? Els de Jong: ’We zijn met hulp van Jorine Vermeulen van Cito gestart met het toekennen van wegingsfactoren. Zo probeerden we in de eerste exercitie punten te verdelen over de verschillende inhoudelijke onderdelen van het ABF. Dat levert direct een interessante discussie op over de rol van de verschillende factoren. Hoe zwaar weegt de onderzoeksopzet? Hoe doorslaggevend zijn rapportagevaardigheden? Ik ben benieuwd hoe die weging zich ontwikkelt in het vervolg van ons onderzoek.’
Het onderzoek richt zich op transparantie en niet op individuele deskundigen. Toch volgen die met interesse waartoe het project leidt. Het is de bedoeling ze in een latere fase te betrekken bij het onderzoek. Het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie (NIFP) is geïnformeerd over de eerste resultaten en reageerde positief. Daarnaast verzorgde Cito een training over de methodiek van het toetsen voor toetsers. Ook onderwerpen als betrouwbaarheid en valkuilen kwamen daarbij aan de orde en konden rekenen op veel belangstelling. Het NRGD en Cito bekijken of het mogelijk is de training te herhalen, of uit te diepen in een intervisiebijeenkomst met toetsers.